Lang, lang geleden klaagde de Romeinse filosoof Seneca tegen zijn vriend Lucilius over de staat van het onderwijs. We leren alleen nog maar voor de school, schreef hij, en niet voor het leven. Maar het zou precies andersom moeten zijn: “non scolae sed vitae”. Twintig eeuwen later is wat leerlingen zouden moeten weten nog steeds precies omschreven, door de wet en de school en het leerboek. Veel kennis, weinig zelfkennis.

Maar wie kent jaren na het examen de vijftig staten van Amerika nog? De steden langs de Transsiberische spoorlijn? An, auf, hinter en mit, bei, seit en waartoe dat rijtje diende? Kennis die niet onderhouden wordt slijt af en verdwijnt ten slotte. Vaardigheden echter blijven vaak een leven lang: fietsen verleer je niet, zegt men. Maar vaardigheden kunnen niet zonder kennis: je moet de verkeersregels kennen om veilig te kunnen deelnemen aan het verkeer.

En dan: elke leerling is uniek, elke leerling is óók deelnemer aan de samenleving. Een goede school speelt en leeft met dat gegeven. De middelbare school is het ideale moment om erachter te komen wie je bent en wat je drijfveren zijn. Het zijn je vormende jaren. De omgang en confrontatie met leeftijdsgenoten is daarbij heel belangrijk: onderlinge verschillen bieden inzicht en duidelijkheid. Idealiter zou je met het diploma ook moeten weten wat je doel is in het leven en hoe je dat bereikt.

Een andere kijk

De Nieuwste School focust op de basis om een goed mens te worden en te zijn in een dynamische en onzekere wereld. De Nieuwste School biedt een leergemeenschap: oefenruimte, een laboratorium, een speelveld. Je kunt er veilig beginnende dromen najagen en net zo veilig op je gezicht gaan. Je leert er het latere leven met zijn verplichtingen en taken kennen, maar je verkent er ook de grenzen van je persoonlijke ruimte. Je leert er dat onderzoeken loont en dat verwondering je verder brengt. Dat leren is steeds een ontdekkingstocht om zelfbewust een eigen, passende plek in de wereld te kunnen innemen.

Alles verandert. Het kunnen controleren van feiten en gegevens wordt door de snelle groei van technologie als AI bijna belangrijker dan kennis van die feiten en gegevens. Emotionele intelligentie en mentale flexibiliteit, beide uiterst persoonlijke kwaliteiten, zijn belangrijke vaardigheden voor de toekomst. Op De Nieuwste School speelt het curriculum daarop in. Leerlingen moeten zich er veelzijdig ontwikkelen: persoonlijk, psychosociaal en cognitief. Leerlingen en leraren leren met, van én over elkaar. Dat doe je samen, want zo kom je verder.

De kernwaarden innovatie, openheid en verantwoordelijkheid

Een steeds veranderende samenleving vraagt om innovatie: het creëren van nieuwe mogelijkheden als resultaat van nieuwe kennis. Om kennis te kunnen creëren moet er eerst een stevige basis gelegd worden: de taak van de leraar. Door middel van het aanboren van verwondering van waaruit de leerling onderzoeksvragen formuleert én aanbieden van kennis.

Innovatie vraagt om openheid. Wie verder wil komen, moet openstaan voor meningen, kennis en kwaliteiten van anderen. Moet die meningen, kennis en kwaliteiten kunnen beoordelen op grond van kennis van zichzelf en de wereld. Openheid is daarnaast ook de basis voor medemenselijkheid, oprechtheid en sociaal gedrag.

Leren doe je met, van en over elkaar. Dat vraagt om verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid om uit te leggen waarom je dingen doet zoals je ze doet. Verantwoordelijkheid om het goede evenwicht te vinden tussen wat je voor jezelf doet en wat voor de ander. En verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een positief werk- en leerklimaat en een betere wereld.

Kaders

Kaders

Eén woord ontbreekt in dit hele verhaal tot nu toe: vrijheid. Vrijheid is op De Nieuwste School niet lekker doen waar je zin in hebt, de makkelijkere weg kiezen en regels en plichten maar ook een mening vinden. Vrijheid is altijd vrijheid in gebondenheid. Eigenaarschap van het leerproces is zo’n vrijheid. Om te worden wie je wilt zijn en om te kunnen leren, moet je zelfdiscipline ontwikkelen. Bevlogen leraren helpen je daarbij.

De Nieuwste School hanteert daarom een aantal duidelijke kaders. Een veilige leeromgeving staat op één. Een leerling moet veilig zichzelf kunnen ontdekken en kunnen samenwerken met anderen. Een veilige klas vraagt kundig klassenmanagement met differentiatie en maatwerk en een stimulerende didaktiek, waarbij hoge verwachtingen (niet: eisen) gesteld worden, leren een motiverend proces is en coaching de kern.

Leren voor het leven

We leren voor het leven. En dus leren leerlingen op De Nieuwste School niet voor een cijfer. Want wat zegt een cijfer? Een 7 kan zoveel betekenen: goed geleerd of met de pet ernaar gegooid, een makkelijke toets, een te strenge norm. Veel belangrijker en waardevoller is een cyclisch proces van feedup, feedback en feedforward. Een toets maakt duidelijk waar je staat, wat er nog moet gebeuren en hoe je passend verder kunt. Zo wordt leren inzichtelijk en dat stimuleert. Tegelijkertijd wordt leren hierdoor gepersonaliseerd: persoonlijke behoeften en wensen worden duidelijker.

Motivatie is de kern, en dan liefst autonome motivatie: ergens zelf voor gaan omdat je dat wilt. Die motivatie wordt vergroot en gestimuleerd door autonomie, een gevoel van competentie en sociale verbondenheid. Anders gezegd: Een leerling moet een opdracht op zijn eigen manier kunnen uitvoeren binnen bepaalde regels, en het is fijn als hij ook mag meedenken over die regels. Het is belangrijk dat de leerling gelooft dat hij de opdracht aankan. Dat kan alleen in een warme, veilige omgeving. En die gecontroleerde motivatie, dat beetje dwang en drang om de drempel over geholpen te worden: dat kan altijd nog.

Kort gezegd

Op De Nieuwste School leren we niet alleen om te slagen, maar vooral om betekenisvol te leven — met verwondering als kompas.

Beluister onze podcast om meer te weten te komen over onze visie. Of je nu ouder/verzorger, docent, leerling of gewoon nieuwsgierig bent naar hoe onderwijs anders kan, deze podcast geeft je een kijkje achter de schermen.